Ik beloofde u in mijn laatste blog dat ik nog iets zou noteren over het geheim dagboek van Hans Warren uit de periode 54-55.    Ik kende hem tot voor kort , vooral als kunstcriticus, (collega dus) en ik wist ook wel dat hij homo-seksueel was en dagboeken had geschreven en gepubliceerd. Ik had ze nog nooit gelezen en dacht zelfs (stom voor-oordeel) dat het mij niet zou interesseren.  Anyhow, in de weggeef-winkel vond ik dus Hans Warren.

Ik begon nog dezelfde avond in mijn bed te lezen in dat boek. Het eerste wat me opviel was de stijl, wat een prachtige eloquente schrijf-stijl, wat een eerlijke observaties en genadeloze ontleding van zijn gevoelens. In dat boek raakt Warren verstrikt in de zogenaamze zelfkant van het leven, in Parijs. Hij gaat bijna dagelijks naar bepaalde plekken rond Pigalle, en pikt daar letterlijk mannen op, die daar rondhangen. Mooie Arabische jongens. (zijn woorden) Hij neemt die mannen gewoon mee naar het huis waar hij dan nog woont met zijn Engelse vrouw Mabel. Zij weet van zijn gevoelens voor en verlangen naar verbinding met die mannen.    En dan beschrijft hij wat er tijdens die ‘ontmoetingen’ in zijn huis gebeurt, tot in details! Ik ben niet uitgesproken preuts, maar hier stond(lag) ik toch wel van te kijken! Hoe ze het doen, wat ze doen etc. Dat hij dat in 1954 allemaal letterlijk durfde op te schrijven, en dat in het calvinistische Nederland.

Later wordt er trouwens door een van zijn minnaars, tijdens een conflict (ik sla even over waar dat over ging…)zelfs een aanslag gepleegd op zijn leven. Hierdoor wordt hij gedwongen om te vluchten, terug naar zijn geboorteplaats Borssele in Zeeland.  Nou zijn die boeken natuurlijk pas veel later (jaren 80) gepubliceerd , maar toch. En ondanks de soms stuitende beschrijvingen, dacht ik , wat kan hij fantastisch schrijven.

Misschien was Warren wat dat betreft een beetje als Schubert, die wilde zo graag een opera schrijven of diepe symfonieën, maar het meest beroemd werd hij uiteindelijk om zijn (prachtige) liederen. Warren wilde ook romans schrijven, maar de manier waarop hij schrijft in zijn dagboek, dat vind ik minstens zo boeiend als een roman. ‘Goede tijden, slechte tijden’ maar dan in een superieure stijl.

Ik citeer daarom uit toenmalige recensies: ‘Warrens dagboeken hebben een hoge stilistische kwaliteit en toch de frisheid van ter plaatste gemaakte notities.’ Hans Vervoort in NRC Handelsblad . En wat te denken van Boudewijn Buch, die in de PZC schreef: ‘Warrens dagboeken behoren tot de top wereldliteratuur -van het dagboek. Omdat ik geen dagboek ken waarin iemand zo genadeloos zichzelf bloot geeft, zijn omgeving zo briljant analyseert. Ik blijf voor Warrens dagboek thuis. Ze mogen mij achtervolgen, voor het gerecht dagen of de mooiste jongens aanbieden, eerst zal ik het dagboek lezen.’