Bert V. vindt het zo lang ik hem ken, al boeiend om te filosoferen. Lange tijd hield hij zich bezig met het gedachte-goed van Nietsche. Maar de laatste jaren is Spinoza zijn lievelings filosoof. Hij vertelt levendig over hem, aan zijn vrouw en aan mij , bij een koel drankje op een zonnig plein in Amersfoort.

“Spinoza is iemand die vindt dat mens en natuur samen vallen. En wat ik vooral in hem bewonder dat is dat hij voor vrijheid van meningsuiting was” betoogt hij.
Wij zijn op dat moment geen al te goede leerlingen, want we luisteren maar met een half oor en kijken ondertussen naar de mensen, groot en klein, die langs flaneren.

Maar omdat hij onvermoeibaar doorgaat en vol vuur vertelt (zoals sommige andere analisten, op dit moment over voetbal) betrekt hij ons toch bij zijn betoog.Spinoza pleitte ervoor dat je je optimaal zou ontplooien. En wat zie je tegenwoordig, nu het college-geld zo wordt verhoogd , dat studeren bijv. weer een voorrecht gaat worden voor de rijken.”

Ik zit er nog wat over na te mijmeren als zij zelf alweer terug zijn naar Middelburg. Het is eigenlijk verbazingwekkend als je bedenkt dat Spinoza die zo ’n beetje de meest bekende Nederlandse filosoof is geworden (zijn ouders waren overigens Portugese Joden..) maar 45 jaar werd, leefde van 1632-1677.

Hij overleed aan een longziekte. Ik las dat hij om de kost te verdienen brillenglazen sleep en lenzen voor microscopen, en waarschijnlijk is zijn ziekte verergerd door het stof dat hij daarbij geregeld had ingeademd. Tegenwoordig zou hij wsch. met een mondkapje en andere veiligheids- maatregelen moeten werken.
Uit zijn vertoog over ‘ de verbetering van het verstand’¨: citeer ik nu een stukje (ik heb dit speciaal opgegraven door het enthousiasme waarmee B. ons over hem vertelde.

“Ik weet dat het onmogelijk is om bepaalde mensen uit het volk het bijgeloof te ontnemen, de vrees en het vooroordeel. Ik zou liever willen dat ze aan dit geschrift in het geheel geen aandacht schonken dan dat ze last zouden veroorzaken, door het uit zijn verband te rukken en verkeerd uit te leggen, zoals ze dat met bijna alles plegen te doen.”

Ja dat komt ook bij mij zelf , hard binnen, een vertoog zoals dit, zou ik uiteraard niet kunnen schrijven, wel weet ik hoe het voelt als je woorden, al of niet moedwillig ,stelselmatig verkeerd worden uitgelegd.
Zijn belangrijkste werk, de ” Ethica,¨ werd na zijn dood pas gepubliceerd. Dit werk wordt vaak gezien als de zg. kraamkamer, van de Radicale Verlichting.